El Öpmek

Müslümanlar arasında küçüklerin büyüklere hürmetlerini göstermek için ellerini öpüp alınlarına götürmeleri, giderek azalsa bile hala yaşayan bir adettir.

Genellikle bayramlarda, uzun yolculuklara gidiş ve dönüşlerde, uzun ayrılıklarda, misafirliklerde, düğün ve dernekte el öpme yaygındır. Sevgi, saygı, hürmet ifade ettiği kadar tevazu ve küçüklüğünü bilmeyi de ifade der.

El öpme daha ana-babaya, hocalara, veli bilinen zatlara, saygıya lâyık yaşlılara yapılır. Layık olana karşı el öpmeme önceleri kınanma ve ayıplanma sebebi sayılırdı. Bu adet Batılı görgü kuralları karşısında gittikçe zayıflamıştır.

Ancak herhangi bir menfaat için başkalarının elinin öpülmesi, dalkavukluk yapmak için eğilip bükülmesi öteden beri mekruh sayılıp çirkin görülmüştür. İslâm âlimleri, hürmet ve dindarlıktan dolayı kucaklaşıp, el ve başı öpmenin mübah olduğunu, dünyalık için el öpmeninse mekruh olduğunu belirtmişlerdir.[1]

Sahâbilerin, Hz. Peygamber (s.a.s.)'in elini öptükleri rivâyet edilmiştir.[2]

İki Yahudi'nin Resulullah'a gelip ona soru sorduktan sonra elini öptüklerini Tirmizî nakletmektedir (Tirmizî, Sünen, İsrâ Tefsiri, İbn Mâce, II, 1221).

Kâb b. Mâlik ve arkadaşları, affedilmelerine ilişkin ayetler inince Rasûlullah'a giderek mübarek ellerini öpmüşlerdir. Hattâ peygamberimizin mübarek elini öpenlerin bile elleri öpülmüştür.[3] Ancak bunlar çok az görülür.

Peygamberimiz (sav) elinin öpülmesini ve kendisi için ayağa kalkılmasını istememiştir.

Hz. Peygamber, "Bereket büyüklerimizdedir. Küçüklerimize acımayan, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir" buyurmuştur.[4]

Bu sebeple saygıya lâyık yaşlı kişilerin ve âlimlerin elinin öpülmesi bir hürmet ifadesidir.

Hz. Ali'nin, babanın çocuğunun elini öpmesinin bir şefkat, çocuğun babasının elini öpmesinin bir hürmet ve kurbiyet, kocanın hanımının elini öpmesini şehvet, kişinin din kardeşinin elini öpmesinin dinden bir fazilet olduğunu söylediği nakledilmiştir.[5]

 İslâm, mahrem olmayan karşı cinsin elini sıkıp tokalaşmayı, çok yaşlılar hariç, hoş görmez. Çok yaşlı kadınların ellerinin tutulup öpülmesinde bir beis yoktur. Ancak mahremi olmayan genç kadınların elinin öpülmesi haramdır ve el zinası sayılır. Özellikle bu son husus, batı kaynaklı bir câhiliye âdetidir. Damadın kaynanasının, gelinin de kayınbabasının elini öpmesi hususunda izin vardır.

“Din muameledir” hadisinin ışığında deriz ki Müslümanlar toplum içinde sevgi ve saygıyı büyütecek güzel davranışlara değer verirler. El öpmeyi de, tıpkı kucaklaşma, tokalaşma, güler yüz ve tatlı dil gösterme gibi gönül alma hareketlerinden sayarlar ve cemiyetten bunu esirgemezler.