Müslümanlar arasında küçüklerin
büyüklere hürmetlerini göstermek için ellerini öpüp alınlarına götürmeleri,
giderek azalsa bile hala yaşayan bir adettir.
Genellikle bayramlarda, uzun
yolculuklara gidiş ve dönüşlerde, uzun ayrılıklarda, misafirliklerde, düğün ve
dernekte el öpme yaygındır. Sevgi, saygı, hürmet ifade ettiği kadar tevazu ve
küçüklüğünü bilmeyi de ifade der.
El öpme daha ana-babaya, hocalara,
veli bilinen zatlara, saygıya lâyık yaşlılara yapılır. Layık olana karşı el
öpmeme önceleri kınanma ve ayıplanma sebebi sayılırdı. Bu adet Batılı görgü
kuralları karşısında gittikçe zayıflamıştır.
Ancak herhangi bir menfaat için
başkalarının elinin öpülmesi, dalkavukluk yapmak için eğilip bükülmesi öteden
beri mekruh sayılıp çirkin görülmüştür. İslâm âlimleri, hürmet ve dindarlıktan
dolayı kucaklaşıp, el ve başı öpmenin mübah olduğunu, dünyalık için el
öpmeninse mekruh olduğunu belirtmişlerdir.[1]
Sahâbilerin, Hz. Peygamber (s.a.s.)'in
elini öptükleri rivâyet edilmiştir.[2]
İki Yahudi'nin Resulullah'a gelip ona
soru sorduktan sonra elini öptüklerini Tirmizî nakletmektedir (Tirmizî, Sünen,
İsrâ Tefsiri, İbn Mâce, II, 1221).
Kâb b. Mâlik ve arkadaşları,
affedilmelerine ilişkin ayetler inince Rasûlullah'a giderek mübarek ellerini
öpmüşlerdir. Hattâ peygamberimizin mübarek elini öpenlerin bile elleri
öpülmüştür.[3] Ancak
bunlar çok az görülür.
Peygamberimiz (sav) elinin öpülmesini
ve kendisi için ayağa kalkılmasını istememiştir.
Hz. Peygamber, "Bereket
büyüklerimizdedir. Küçüklerimize acımayan, büyüklerimize saygı göstermeyen
bizden değildir" buyurmuştur.[4]
Bu sebeple saygıya lâyık yaşlı
kişilerin ve âlimlerin elinin öpülmesi bir hürmet ifadesidir.
Hz. Ali'nin, babanın çocuğunun
elini öpmesinin bir şefkat, çocuğun babasının elini öpmesinin bir hürmet ve
kurbiyet, kocanın hanımının elini öpmesini şehvet, kişinin din kardeşinin elini
öpmesinin dinden bir fazilet olduğunu söylediği nakledilmiştir.[5]
İslâm, mahrem olmayan karşı cinsin elini sıkıp
tokalaşmayı, çok yaşlılar hariç, hoş görmez. Çok yaşlı kadınların ellerinin
tutulup öpülmesinde bir beis yoktur. Ancak mahremi olmayan genç kadınların
elinin öpülmesi haramdır ve el zinası sayılır. Özellikle bu son husus, batı
kaynaklı bir câhiliye âdetidir. Damadın kaynanasının, gelinin de kayınbabasının
elini öpmesi hususunda izin vardır.
“Din muameledir” hadisinin ışığında
deriz ki Müslümanlar toplum içinde sevgi ve saygıyı büyütecek güzel
davranışlara değer verirler. El öpmeyi de, tıpkı kucaklaşma, tokalaşma, güler
yüz ve tatlı dil gösterme gibi gönül alma hareketlerinden sayarlar ve
cemiyetten bunu esirgemezler.
[1] Bkz. Şamil İslam
Ansiklopedisi, “el öpme” md.
[2] Ebû Dâvûd, Sünen,
Kitâbu'l-Edeb, 5223.
[3] Buhari, Edebü’l Müfred
tercümesi Ahlâk Hadisleri, Trc: Fikri Yavuz; İstanbul 1975, II, 352-353.
[4] Mecmâu'z-Zevâid, VIII, 15
[5] Bkz. Osman Şekerci,
Kaynaklarımıza Göre İslâm Terbiyesi, İstanbul 1972, s.175
WebDevelopper © 2018 - Dizayn ve Kodlama GkyKrkc