2 - Maliki Mezhebi:

2 - Maliki Mezhebi:

A - Mezhebin İmamı: Malik b. Enes (93-179/712-795) .

Malik b. Enes, hicri 93 yılında medine de doğdu, 179 tarihinde yine medine de vefat etti. zamanında ehl-i hadisin imamı idi. İslam’ın yayılma yeri olan Medine’ye herkes, İmam Malik’le görüşmek, ondan istifade etmek için geliyordu. 

a)  Hocaları: 

  İmam Malik küçük yaşta Kur’an-ı Kerimi ezberlemiştir. Hayatının büyük bir kısmını hadis ve eser öğrenmeye ayırmıştır. Abdurrahman b. Hürmüz, Nafi, Zuhri, Abdullah b. Zekvan ve bir rey taraflısı olan Rabiatü’r-Rey’den istifade etmiştir.

b)  Talebeleri: 

  İmam Malik pek çok talebe yetiştirmiştir. İslam ülkesinin çeşitli yerlerinden akın akın gelen ilim aşıkları, İmam Malik’ten ders almak için can atmışlar, hocalarından öğrendiklerini, memleketlerine dönerek etrafa yaymışlardır. Onun mezhebini yayan, neşreden en önemli talebeleri şunlardır. 

  1-Abdullah b. Vehb (v. 199) : İbni Vehb, Malik ile birlikte yirmi yıl kalmış, sonra onun mezhebini Mısır ve Fas’ta yaymıştır. 

  2-Abdurrahman b. Kasım el-Mısri (v. 191) : İbni Kasım da, hocası Malik’ten 20 yıl ders okumuştur. Maliki mezhebinin tedvininde en çok emeği geçen İbni Kasım’dır. Hanefi mezhebinde İmam Muhammed’in yeri ne ise, Maliki mezhebinde de İbni Kasım öyledir. 

  3-Eşheb b. Abdülaziz el- Kaysi (v. 204) : İbni Kasım’dan sonra, Mısır’da fıkıh riyaseti ona geçmiştir. 

  4-Esed b. Furat ( v. 213) : el-Esediyye adlı fıkıh Kitab’ını yazmış ve Kuzey Afrika’da Maliki mezhebini yaymıştır. 

  5-Sehnun b. Abdisselam (v. 240) : İbni Kasım’dan Maliki fıkhını öğrenerek Müdevvene’yi yazmış ve Kuzey Afrika’da, Endülüs’te Maliki mezhebini yaymıştır. 

c)  Öğretim Metodu: 

İmam Malik, hadisleri rivayet edeceği vakit abdest alır, temiz elbiselerini giyinir, güzel kokular sürünür, vakar ve heybetle yerine oturur, hiçbir şeyle meşgul olmaksızın hadisleri rivayete başlardı. İmam Malik derse başlayınca, talebeleri etrafını sarar, rivayet edeceği hadisleri, meseleleri zabta çalışırlardı. Olmamış meselelerin sorulmasını istemez ve sorulunca da; “o olay olsun, ondan sonra cevap verelim” derdi. 

d)  İctihad Usulü: 

  İmam Malik, in hüküm istinbatında başvurduğu delilleri şöyle sıralayabiliriz: 1- Kitab, 2-Sünnet, 3-İcma, 4-Sahabe Kavli, 5-Kıyas, 6-Medinelilerin Ameli, 7-Mesalih-i Mürsele, 8- İstihsan, 9-Sedd-i Zerayi, 10-Örf ve Adet

e)  Eserleri: 

  1-El-Muvatta: Bu eser, Peygamber Efendimizin hadislerinden, Hulefa-i Raşidinin bazı uygulamalarından ve İmam Malik’in kendi tercih ve ictihadlarından meydana gelmiştir. 

2-El-Müdevvene: Bu eseri, Sehnun, İbni Kasım’dan rivayet etmiştir. İbni Kasım’da İbni Vehb ve hocası Malik’ten rivayet etmiştir. Bu Kitab, Malikilerin kaynak kitabıdır. 

3- El-Esediyye: Esed b. Furat, hocası Malik’ten duyduklarını rivayet etmiştir. 

B - Maliki Mezhebine Ait Bazı Kaynak Kitaplar: 

1- El-Baci: El-Münteka

2- İbni Rüşd: Bidayet’ül-Müctehid ve Nihayet’ül-Muktesid

3- El-Karafi: El-Furuk

4- Dusuki: Haşiye Al’eş-Şerh’il-Kebir

5- El-Mevvak: Et-Tac Ve’l-İhlil 

 

C - Maliki Mezhebinin Yayılışı: 

  Maliki mezhebinin beşiği Medine’dir, bütün Medineliler bu mezhebe mensup idiler. Hicaz ve Yemen’in bazı bölgelerine de buradan yayılmıştır. Zamanla Kuzey Afrika’da, Fas, Tunus, Cezayir ve Sudan da, Mısır’da ve Endülüs’te de yayılmıştır. Bugün yaşayan mezheplerden biridir.