Kısas, öldürme ve yaralama suçlarında misliyle cezalandırma demektir. Bu da had gibi belli bir cezadır ama Allah hakkı değil, kul hakkına girer. Böylece mağdur veya ailesi affederse suç düşer.
Kasten Öldürme
Ayet şöyledir:
يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلٰىۜ اَلْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْاُنْثٰى بِالْاُنْثٰىۜ فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ اَخ۪يهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَاَدَٓاءٌ اِلَيْهِ بِاِحْسَانٍۜ ذٰلِكَ تَخْف۪يفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌۜ فَمَنِ اعْتَدٰى بَعْدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ اَل۪يمٌ
“Ey iman edenler! Öldürülen kimseler hakkında size kısas farz kılındı. Hür hür ile, köle köle ile, dişi dişi ile kısas olunur. Ama kim, maktûlün velisi tarafından affedilirse kısas düşer. Bundan sonra, diyeti ona güzel bir şekilde ve tam olarak ödemek gerekir. Bu esneklik Rabbiniz tarafından bir kolaylık ve lütuftur. Artık kim bundan sonra karşıdakinin hakkına tecavüz ederse, Ona son derece acı bir azap vardır. Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Böylece korunmayı umabilirsiniz.”(Bakara, 178-179. )
Kısas hayat hakkının ve canı korumanın gereğidir. Gerçi kısasın kendisi, cezayı hakketmiş bir hayatı yok etmedir, ama aynı zamanda haksız yere hayatı yok etmeye karşı, hayatın en büyük müeyyidesidir. Kısas gibi caydırıcı bir hüküm, toplum ve kişi hayatının garantisidir. Böylece dünya hayatınızı olduğu gibi âhiret hayatınızı da korursunuz.
“Hem Tevrat’ta onlara şu hükmü de farz kıldık: Cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe diş karşılıktır. Hülasa bütün yaralamalar birbirine kısas edilir. Fakat kim bu kısas hakkından feragat edip bağışlarsa bu, kendi günahları için keffaret olur. Kim Allah’ın indirdiği ahkâm ile hükmetmezse işte onlar tam zalimdirler.”(Maide, 44 - 45.)
Kısas, hayatın dokunulmazlığını temin etmek için meşrû kılınmıştır. Yani can almak için değil, cana dokundurmamak için hükmedilmiştir. Onun içindir ki hak sahibi kişi kısastan vazgeçerse, kısas yapılmaz. Zira kısas, sırf insanlar için vaz’ edilmiştir.
Kasten öldürmede öldürülenin velisinin üç hakkı vardır: Kısas, diyet, dilerse af.
Kısas malum öldürülmedir. Diyet ise hak sahiplerinin bir kısmının kısastan vazgeçme istekleri ile olur. Ölen erkekse diyet asr-ı saadette şu mallardan birisi olarak kabul edilmiştir: yüz deve, veya ikiyüz sığır, veya ikibin koyun keçi, yahut ikiyüz kat elbise, eyahutta in miskal (dinar) altındır. Kadın ise yarısıdır. Burada miktar, erkeğin kazanç sağlama ve ekonomik fonksiyonu göze alınarak belirlenmiştir. Yoksa kadın erkek arasında ve yaşama hakkında bir eşitsizlik yoktur.
Yaralama
Yaralamalarda da kısas vardır. Kısas uygulaması uygun olmadığı zaman ceza diyete çevrilir. Buna göre vücutta tek bulunan uzuvların yok edilmesi veya işe yaramaz hale getirilmesi, tam diyeti gerektirir. Çift uzuvlardan biri için diyetin yarısı, dört adet bulunan uzuvlardan biri için diyetin dörtte biri…ödenir. Nasların belirtmediği ve sınırlamadığı yaralama ve sakatlama suçlarında “erş”adını alan diyeti takdir, devletin yetkili makamlarına bırakılmıştır.
/cemalnar
/CemalNar
/cemalnarhoca
/c/cemalnarhoca